Zohran Mamdani: Nyu-Yorkning birinchi musulmon meri

Zohran Mamdani 4-noyabr kuni Nyu-York shahri meri saylovida g'alaba qozondi va dastlabki norasmiy natijalarga ko'ra, 50,4 foiz ovoz oldi. Mustaqil nomzod sifatida ishtirok etgan yana ikkita nomzod, respublikachi Kertis Sliva va Nyu-Yorkning sobiq gubernatori Endryu Kuomo mos ravishda 7,1 foiz va 41,6 foiz ovoz oldi.

2024-yil oktyabr oyida Mamdani AQShning eng yirik shahri meri lavozimiga nomzodini qo'yish niyatini e'lon qilganida, uning muvaffaqiyat qozonishiga kam odam ishongan edi. Endi u AQSh siyosiy sahnasida ko'tarilayotgan yulduzga aylandi va uning izdoshlari soni ortib bormoqda. DW Nyu-Yorkning yangi meri, 34 yoshli Zohran Mamdani haqida nimalarni bilishingiz kerakligini bilib oladi.

Migrant va Nyu-York shahrining birinchi musulmon meri

Zohran Mamdani immigrant ildizlarga ega amerikalik. U Ugandada hind ota-onasidan tug'ilgan. Uning onasi Mira Nair taniqli hind-amerikalik kinorejissyor, otasi Mahmud Mamdani esa hind millatiga mansub ugandalik akademik. Zohran Mamdani besh yoshida oilasi Ugandadan Janubiy Afrikaga, ikki yildan so'ng esa Nyu-York shahriga ko'chib o'tdi. U 2018-yilda fuqarolikni qabul qilish orqali AQSh fuqaroligini oldi. 2025-yil boshida Zohran Mamdani suriyalik rassom Rama Duvajiga uylandi. Saylovda g'alaba qozonganidan so'ng, Mamdani Nyu-York shahrining birinchi musulmon meri bo'ldi.

Zohran Mamdanining siyosiy qarashlari qanday?

Mamdanining siyosiy faoliyati tez sur'atlar bilan rivojlandi. 2020-yilda u Nyu-York shtati Assambleyasiga saylandi. 2024-yil oktyabr oyida u Nyu-York shahri meri lavozimiga nomzodini qo'yish niyatini e'lon qilganida, ko'pchilik uning Demokratik partiya nomzodi bo'lish imkoniyati juda kam deb hisoblagan. Biroq, oxir-oqibat, Mamdani praymerizda 56,4% ovoz bilan katta g'alaba qozondi.

Siyosatga kirishdan oldin, Mamdanining ishi ko'chirilish xavfi ostida bo'lgan kam ta'minlangan aholiga yordam berishga qaratilgan edi. Bu, ehtimol, arzon uy-joylarni uning Nyu-York shahri meri lavozimidagi kampaniyasining asosiy poydevoriga aylantirishda muhim rol o'ynagan.

2017-yildan beri Mamdani Qo'shma Shtatlardagi eng yirik sotsialistik tashkilot bo'lgan Amerika Demokratik Sotsialistlari a'zosi. Boshqa narsalar qatorida, u boylar uchun soliqlarni oshirish va 2030-yilga kelib minimal ish haqini soatiga 16,50 dollardan soatiga 30 dollargacha oshirishni qo'llab-quvvatlaydi.

Mamdani shuningdek, bepul maktabgacha ta'lim muassasalariga universal kirishni ta'minlashni va Nyu-York shahrida asta-sekin bepul avtobus transportini joriy etishni istaydi. "Siz hamma tushunadigan va hamma o'zini ko'radigan tilda gapirishingiz kerak. Siz odamlarning kundalik hayotida hukmronlik qiladigan qiyinchiliklar haqida gapirishingiz kerak", dedi Mamdani sentyabr oyida Britaniyaning New Statesman nashriga bergan intervyusida. "Demokratlar ko'pincha demokratiya haqida gapirishadi, lekin agar siz o'zingiz uy deb ataydigan shaharda yashashga qodir bo'lmasangiz, qadriyatlar haqida o'ylashga vaqtingiz yo'q."

Mamdani nima uchun tanqid qilinadi

Zohran Mamdanining chap qanot siyosiy qarashlarini hisobga olsak, uning tanqidchilari ko'p. Ba'zi kuzatuvchilarning ta'kidlashicha, uning e'tiqodlari Mamdanini Qo'shma Shtatlardagi eng liberal shaharlardan birida qutblanuvchi shaxsga aylantirgan.

"[Zohran Mamdanining siyosiy qarashlari – tahr.] haqidagi xavotirlar odamlarning Prezident Tramp bilan bo'lgan muammolaridan kelib chiqadi", deb ta'kidladi yaqinda Nyu-Yorkning sobiq gubernatori Devid Paterson. "U turli auditoriyaga murojaat qiladi va butun bir guruh odamlar haqida salbiy gapiradi. Zohran Mamdani ham xuddi shunday qiladi. Lekin u oddiy demokratlar yoki oddiy respublikachilar haqida gapiryapti."

Mamdanining Isroildan tashqaridagi eng katta yahudiy jamoasiga ega bo'lgan shaharda Falastin huquqlari uchun uzoq vaqtdan beri himoya qilib kelayotgani ham ko'pchilik tomonidan muammo sifatida qabul qilinadi. "Ochiqchasiga, aniq va rasmiy ravishda aytganda: men Zohran Mamdanining Nyu-York shahridagi yahudiy jamoasi uchun xavfli ekanligiga ishonaman", dedi Nyu-York shahridagi Park Avenue ibodatxonasining ravvin Elliott Cosgrove. Biroq, Nyu-York shahridagi barcha yahudiylar ham bu fikrga qo'shilmaydi; ko'pchilik Mamdanini qo'llab-quvvatlashini aytishdi.

Shu bilan birga, ba'zi biznes yetakchilari xavotirlarini bildirishdi. Masalan, taniqli moliyachi va investor Bill Ackman X ijtimoiy media platformasida "Mamdanining korporativ soliqlarni oshirishni o'z ichiga olgan biznesga qarshi siyosati Nyu-York shahridagi ish o'rinlarini yo'q qiladi va kompaniyalarni shaharni tark etishga majbur qiladi" deb yozdi.

Zohran Mamdaniy va Donald Trampning bahslari

Nyu-York shahrida tug'ilib o'sgan Donald Tramp Zohran Mamdanini yoqtirmasligini yashirmadi. Ovoz berish arafasida AQSh prezidenti o'zining Truth Social ijtimoiy tarmog'idagi akkauntida agar Mamdani g'alaba qozonsa, Oq uy Nyu-York shahriga qonuniy minimal miqdordan ortiq federal mablag' ajratishi ehtimoldan yiroq ekanligini aytib tahdid qildi.

Avvalroq Donald Tramp Zohran Mamdanini "kommunistik telba" va "bo'lishini kutayotgan falokat" deb atagan edi. Mamdanining o'zi shahar manfaati uchun Prezident Tramp bilan hamkorlik qilishga harakat qilishini, ammo qo'rqmasligini aytgan edi.

"Agar siz bu shaharda shuncha odamni ta'qib qilish va uning tuzilishini buzish orqali Nyu-Yorkliklar uchun hayotni qanday qiyinlashtirishingiz mumkinligi haqida gaplashmoqchi bo'lsangiz, men siz bilan kurashishga tayyorman", dedi Zohran Mamdani Trampga siyosiy satira dueti The Good Liars bilan suhbatda. Zohran Mamdani va Donald Trampning siyosiy qarashlari bir-biriga mutlaqo qarama-qarshi ko'rinishini hisobga olsak, ularning munosabatlari Amerika siyosatidagi keyingi jang maydoniga aylanishi ehtimoli juda yuqori.

Nima uchun Nyu-York shahar meri lavozimi shunchalik muhim?

"Agar siz bu shaharda shuncha odamni ta'qib qilish va uning tuzilishini buzish orqali Nyu-Yorkliklar uchun hayotni qanday qiyinlashtirishingiz mumkinligi haqida gaplashmoqchi bo'lsangiz, men siz bilan kurashishga tayyorman", dedi Zohran Mamdani Trampga siyosiy satira dueti The Good Liars bilan suhbatda. Zohran Mamdani va Donald Trampning siyosiy qarashlari bir-biriga mutlaqo qarama-qarshi ko'rinishini hisobga olsak, ularning munosabatlari Amerika siyosatidagi keyingi jang maydoniga aylanishi ehtimoli katta.

Nima uchun Nyu-York shahar meri lavozimi shunchalik muhim?

" 8,5 million aholisi va yiliga 65 million tashrif buyuruvchisi bo'lgan Nyu-York shahri yirik madaniy va moliyaviy markaz hisoblanadi. U uy-joy, transport va byudjetni moliyalashtirish bilan bog'liq ko'plab muammolarga duch keladi. Nyu-York shahrining byudjeti 116 milliard dollarni tashkil etadi va uning vazifalari maktab ta'limidan tortib politsiya faoliyatigacha bo'lgan sohalarni qamrab oladi. Shaharning kattaligi va global miqyosdagi ta'siri merning ishi ham ichki, ham xalqaro siyosiy maydonlarni qamrab olishini anglatadi. Nyu-Yorkning avvalgi bir nechta merlari muvaffaqiyatsiz bo'lsa-da, prezidentlikka nomzod bo'lishgan.