Eron MAGATE bilan hamkorlikni to‘xtatdi

Eron Atom energiyasi bo‘yicha xalqaro tashkilot (MAGATE) bilan hamkorlikni vaqtincha to‘xtatdi. 25-iyun, chorshanba kuni tegishli qonun loyihasi Tehrondagi bir palatali parlament – Majlis tomonidan ma’qullandi, deb xabar berdi IRIB davlat telekanali.

Eronning Mehr axborot agentligining yozishicha, yig‘ilishda qatnashgan 223 deputatdan 221 nafari hujjatni qo‘llab-quvvatlagan. Qonun loyihasi Islom Respublikasi hukumatini xalqaro yadroviy tartibga soluvchi organ bilan hamkorlikni to‘xtatish majburiyatini yuklaydi. Eron parlamenti prezidiumi matbuot kotibi Alirizo Salimiy, ISNA agentligiga ma’lum qilishicha, agar Eron yadro inshootlari xavfsizligi va tinch yadroviy faoliyatlar kafolatlanmasa, MAGATE xodimlari tekshiruv o‘tkazish uchun mamlakatga kira olmaydi.

Qonun loyihasi hali ham Eron Qo‘riqchilar kengashi va Xavfsizlik kengashi tomonidan tasdiqlanishi kerak. Avvalroq Majlis raisi Muhammad Bag‘ir G‘olibaf bu chora MAGATEning “siyosiylashtirilgan pozitsiyasi” bilan bog‘liqligini tushuntirgan edi. U tashkilotni o‘z majburiyatlarini bajarmaslikda va “siyosiy qurol”ga aylanib qolganlikda aybladi.

Eronning yadroviy dasturi bo'yicha mojaro

Avvalroq MAGATE rahbari Rafael Grossi boyitilgan uran zahiralarini tekshirish uchun Eron yadro inshootlariga kirishni talab qilgan edi. Uning so‘zlariga ko‘ra, Isroil Eronga qarshi urush boshlagan kuni Tehron maktubida MAGATEga “yadroviy asbob-uskunalar va yadroviy materiallarni himoya qilish bo‘yicha maxsus choralar” ko‘rilgani haqida ma’lum qilgan. Sun'iy yo'ldoshdan olingan suratlarda endi Eronning uchta yadroviy obyektlaridan biri - Fordoda "kraterlar" borligini ko'rish mumkin. Amaldagi portlovchi moddalar va “tsentrifugalarning tebranishlarga sezgirligi” hisobga olinsa, juda jiddiy zarar kutilmoqda, ammo hozircha hech kim zararni to‘liq baholay olmaydi, deya qo‘shimcha qildi u.

13-iyun kuni Isroil o‘z bayonotlari bilan Eronning “ilg‘or yadroviy dasturini” to‘xtatish uchun Eron bilan urush boshladi va shundan so‘ng boshqa narsalar qatori mamlakatdagi yadroviy va harbiy obyektlarni bombardimon qildi. 22-iyunga o‘tar kechasi amerikalik harbiylar Eron-Isroil mojarosiga aralashib, Eron yadroviy dasturining uchta joyiga – Fordo, Natanz va Isfaxonga havo zarbalari berdi. AQSh prezidenti Donald Tramp xalqqa murojaatida Tehronning uran boyitish bo‘yicha asosiy inshootlari butunlay vayron qilinganini aytdi.

Eron davlat televideniyesi rahbari o‘rinbosari Hasan Abedinining o‘sha kuni kechqurun ma'lum qilishicha, Eron hukumati AQSh bir muncha vaqt oldin zarba bergan barcha uchta yadroviy inshootni evakuatsiya qildi. “Boyitilgan uran zaxiralari yadro markazlaridan olib tashlandi va u yerda nishonga olinsa, radiatsiya keltirib chiqaradigan va vatandoshlarimizga zarar yetkazishi mumkin bo‘lgan material qolmagan”, — dedi u. 24-iyun kuni Tehron yadro dasturini davom ettirish imkoniyatiga ishonch bildirdi.