BND: Rossiya Ukrainada kimyoviy quroldan foydalanishni kengaytirmoqda

G‘arb razvedka idoralariga ko‘ra, Rossiya Ukrainada kimyoviy qurol qo‘llashni kuchaytirmoqda. 4-iyul, juma kuni e’lon qilingan Germaniya Federal razvedka xizmati (BND) va Gollandiyaning ikki razvedka agentligi, MIVD harbiy razvedka xizmati va AIVD razvedka va xavfsizlik xizmatining qo‘shma bayonotiga ko‘ra, “Rossiya qo‘shinlari tomonidan ko‘zdan yosh oqizuvchi gaz va xloropikrindan foydalanish odatiy amaliyotga aylangan va keng tarqalgan”.

Xloropikrin, shuningdek, trikloronitrometan sifatida ham tanilgan, o'pkani zaharlovchi moddalar guruhidan kimyoviy jangovar vositadir. Birinchi jahon urushida u "Grünkreuz-1" ("Yashil xoch-1") nomi bilan ishlatilgan, chunki bu moddani o'z ichiga olgan qobiqlar yashil xoch bilan belgilangan.

Uchta razvedka xizmatining hisobotida qayd etilishicha, yopiq joylarda yuqori konsentrlangan xloropikrin halokatli bo'lishi mumkin va uni qo'llash kimyoviy qurollar to'g'risidagi konventsiyani jiddiy buzish hisoblanadi, bu o'pka zaharidan foydalanishni so'zsiz taqiqlaydi. Ko'zdan yosh oqizuvchi gazdan foydalanish ham ushbu konventsiyani buzadi.

Razvedka: Rossiya kimyoviy qurol dasturiga sarmoya kiritadi

BND, MIVD va AIVD kuzatuvlariga ko'ra, Rossiya rahbariyati va uning radiatsiyaviy, kimyoviy va biologik mudofaa qo'shinlari ushbu taqiqlangan moddadan foydalanishni faol qo'llab-quvvatlaydi va osonlashtiradi. Bundan tashqari, Rossiya kimyoviy qurol dasturiga katta sarmoya kiritmoqda, tadqiqotlarni kengaytirmoqda va yangi olimlarni jalb qilmoqda.

Ukraina Mudofaa vazirligi maʼlumotlariga koʻra, Ukrainadagi urush davomida Rossiya Ukraina qoʻshinlariga qarshi 9000 martadan ortiq kimyoviy moddalar qoʻllagan va kamida uchta oʻlim kimyoviy qurol taʼsiri bilan bevosita bogʻliq.

Bilvosita, Rossiyaning kimyoviy quroldan foydalanishi ko'proq qurbonlarga olib keladi, chunki u ukrainalik askarlarni yashirincha tark etishga majbur qiladi, keyin ular oddiy o'q-dorilar bilan o'qqa tutiladi va o'ldiriladi.

Jeneva konvensiyalarining buzilishi

Ukraina Qurolli Kuchlari Bosh shtabining ma’lum qilishicha, may oyi oxirida Kiyevda 35 nafar harbiy attashe uchun o‘tkazilgan brifingda Rossiya armiyasi haligacha halokatli kimyoviy jangovar vositalardan foydalanmagani ta’kidlangan, biroq ayni paytda Rossiya tomonidan qo‘llanilgan moddalar rasman kimyoviy qurol hisoblanmasa-da, ulardan urushda foydalanish Jeneva konvensiyasini buzayotgani ta’kidlangan.

Iyun oyida Ukraina Kimyoviy qurollarni taqiqlash tashkilotiga 2023-yilning fevralidan 2025-yilning iyuniga qadar Rossiya qo‘shinlari tomonidan xavfli kimyoviy moddalar bo‘lgan o‘q-dorilardan urush vositasi sifatida foydalanishning 9700 ga yaqin holati hujjatlashtirilgani haqida ma’lum qilgan edi.