O‘zbekistonda birinchi chorakda daromadlar o‘sishi sekinlashdi

Yanvar-mart oylarida O‘zbekiston aholisining umumiy daromadlari 222,4 trln so‘mga yetdi, deyiladi Milliy statistika qo‘mitasi hisobotida.

Umumiy daromad — aholi farovonligi darajasini ko‘rsatadigan asosiy ko‘rsatkichlardan biri. U nafaqat mehnat faoliyati va o‘zini o‘zi ish bilan taʼminlashdan olingan daromadlar, balki mulkdan (foizlar, dividendlar, royaltilar va boshqalar) va transfertlardan (pensiyalar, nafaqalar, stipendiyalar, pul o‘tkazmalari) daromadlardan ham iborat hisoblanadi. Aholi jon boshiga to‘g‘ri keladigan umumiy daromad — bu maʼlum bir hudud (masalan, mamlakat) aholisi tomonidan olingan jami daromadlarning bu hududda yashovchi odamlar soniga nisbati hisoblanadi. Bu har bir insonning o‘rtacha qancha daromad olishini baholash imkonini beradi va turli hududlar yoki mamlakatlardagi turmush darajasini solishtirish uchun ishlatiladi.

Nominal ko‘rsatkichda o‘sish 20,9 foizni, real o‘sish (inflyatsiyani hisobga olganda) surʼati esa 9,8 foizni tashkil etdi. O‘tgan yilning birinchi choragida bu ko‘rsatkichlar mos ravishda 20,8 va 11,5 foizni tashkil qilgan.

Aholi jon boshiga umumiy daromadlar 18,5 foizga (inflyatsiyani hisobga olgan holda — 7,6 foizga) — 4,7 mln so‘mdan 5,9 mln so‘mgacha (oyiga 1,97 mln so‘m) oshdi. O‘tgan yilning shu davrida o‘sish 18,2 foiz va 9,2 foizni tashkil qilgan.

Nominal hisobda daromadlar o‘sishi biroz yaxshilangan bo‘lsa-da, real o‘sish sekinlashdi.

Aholi jon boshiga o‘rtacha nominal umumiy daromadlar Toshkent shahrida (12,38 mln so‘mdan 15,86 mln so‘mgacha oshgan), Navoiy viloyatida (7,4 mln so‘mdan 9,45 mln so‘mgacha), Buxoroda (4,89 mln so‘mdan 6,36 mln so‘mgacha) va Toshkent viloyatida (4,95 mln so‘mdan 6,1 mln so‘mgacha) respublika bo‘yicha o‘rtacha ko‘rsatkichdan yuqori bo‘ldi.

Eng past ko‘rsatkichlar Qoraqalpog‘iston Respublikasida (4,12 mln so‘m), Surxondaryo (4,08 mln so‘m) va Namangan viloyatida (3,97 mln so‘m) kuzatildi.

Aholi jon boshiga daromadlarning eng yuqori real o‘sishi Farg‘ona (+14,5 foiz), Navoiy (10,1 foiz), Toshkent (9,8 foiz) va Andijon viloyatida (8,6 foiz) qayd etildi. Jizzax va Toshkent viloyatlarida o‘sish atigi 2,9 va 3,3 foizni tashkil etdi.

Hududlar orasidagi farqlar kengaydi. Bir yil davomida eng boy uchta va eng kambag‘al uchta hudud o‘rtasidagi aholi jon boshiga daromadlar farqi 2,48 baravardan 2,6 baravargacha oshdi. Taqqoslash uchun: 2020 yilda bu farq 2,15 baravarga teng edi. Toshkent shahri va Namangan viloyati o‘rtasidagi daromadlar farqi 3,75 baravardan qariyb 4 baravargacha oshdi.

Daromadlar tarkibida mehnat faoliyati ulushi (yollanma ishchilar va o‘zini o‘zi band qilganlar) 59,2 foizdan 57,7 foizgacha kamaydi. Yollanma ishchilarning daromadlari o‘tgan yilning birinchi uch oyida 17,7 foizga o‘sgan bo‘lsa, bu yilning mos davrida 20,3 foizga oshdi. O‘zini o‘zi band qilganlar daromadlari esa (o‘tgan yili 14,8 foiz bo‘lgan) 17,5 foizga o‘sdi.

Shu bilan birga, transfertlardan tushgan daromadlar (pul o‘tkazmalari, nafaqalar, pensiyalar, stipendiyalar) ulushi 27,8 foizdan 29,9 foizgacha oshdi.

Aholining umumiy daromadlarida (boshqa joriy transfertlarni hisobga olgan holda) xorijdan pul o‘tkazmalarining ulushi 15,8 foizdan 19,5 foizgacha oshdi.

Pul o‘tkazmalariga Andijon (jami daromadning 33 foizi), Farg‘ona (30,2 foiz) va Samarqand (26,8 foiz) viloyatlari aholisi ko‘proq bog‘langan.