Olimlar yoqilg‘isiz ekoissiqxonalarni taklif qilmoqda

O‘zFA Materialshunoslik instituti olimlari issiqxonalarni hech qanday yoqilg‘i ishlatmasdan va havoga chiqindisiz isitishga imkon beruvchi texnologiyani taqdim etdi.

Issiqxona plyonkalariga mo‘ljallangan nanokompozit zarrachalar quyosh nurini “aqlli” issiqlikka aylantiradi va issiqxona ichidagi haroratni avtomatik ravishda tartibga solishga yordam beradi. Ushbu zarrachalar kuchli ultrabinafsha nurini so‘rib, uni yumshoq infraqizil nurga aylantiradi, bu esa tuproq va havoni samarali isitadi.

Issiqxonalarda o‘tkazilgan sinovlar shuni ko‘rsatdiki:

- Tashqi harorat –3…–7 °C bo‘lsa ham, yangi plyonkali issiqxonada ichki harorat barqaror +5…+7°C ni tashkil qiladi (oddiy plyonkalar bilan esa faqat 0…+2 °C),
- Qishda bu qo‘shimcha isitishsiz yoki minimal isitish bilan ishlash imkonini beradi,
- Yozda esa aksincha, issiqxona ichidagi harorat 6–9 °C pastga tushadi, bu o‘simliklarni ortiqcha qizib ketishdan himoya qiladi va stressni kamaytiradi.

Kuchaytirilgan infraqizil nur oqimi hisobiga fotosintez tezlashadi va o‘simliklar 1,5–2 baravar tezroq o‘sadi. Sinov natijalariga ko‘ra:

- isitish uchun energiya sarfi (gaz, ko‘mir, mazut va boshqalar) 60–80% dan ortiq kamayadi;

- shuning bilan birga, issiqxona xo‘jaligida yoqilg‘i yoqilishidan chiqadigan ifloslantiruvchi gazlar umuman bo‘lmaydi;

- Hosildorlik 35–50% ga ortadi;

- Sug‘orish suvi sarfi 30% ga, gidrogellar ishlatilganda esa 90% gacha kamayadi;

- Plyonkalar mustahkamligi taxminan 3 baravar oshadi, bu esa plastik chiqindilar miqdorini kamaytiradi.

Aslida issiqxonalar uchun “yashil issiqlik” haqida gap ketmoqda: energiya quvur yoki tutun trubasidan emas, balki quyoshdan olinadi, deyiladi O‘zFA xabarnomasida.